Updated 25/09/2023
AYREON – 01011001 – Live Beneath The Waves concertreeks in 013 Tilburg
14-17 september 2023 - Poppodium 013, Tilburg
Arjen Lucassen startte zijn project Ayreon op in 1995. Het was initieel de bedoeling om enkel albums te maken en niet op te treden. Tot er een eenmalig concert was in oktober 2002 naar aanleiding van het verschijnen van zijn debuut met zijn ander project Star One. In 2015 zetten vrienden van Arjen ‘The Theater Equation’ op poten. Hierbij werd het album ‘The Human Equation’ in zijn totaliteit opgevoerd als een soort van muzikaal theaterstuk. Dit viel enorm in de smaak bij zijn talloze fans. Hij wou dit grootser aanpakken en twee jaar later kwam hij op de proppen met ‘Ayreon Universe’ in 013. De drie voorstellingen waren in een mum van tijd uitverkocht. In 2019 volgde dan de ‘Into The Electric Castle’ show met vier voorstellingen. Nu vier jaar later (een verplichte pauze door Corona) was zijn doorbraakalbum ‘01011001’ (vertaald ‘Y’) aan de beurt. Voor dat album had hij in 2008 maar liefst zeventien verschillende stemmen weten te strikken. Een paar van de originele stemmen ontbraken hier echter. Steve Lee is ondertussen overleden, Bob Catley is niet meer van de jongste en zowel Jorn Lande, Ty Tabor als Floor Jansen waren verhinderd. Maar de boomlange Nederlander zocht adequate vervangers en deze keer werden maar liefst vijf concerten volledig uitverkocht. Fans uit meer dan 60 landen zakten af naar Tilburg om dit spektakel te kunnen ervaren.
Tekst en foto's: Rik Bauters
Tilburg zelf doet ook altijd mee met de totale beleving van de Ayreon shows. Sommige fans hebben zelfs voor vier verschillende voorstellingen tickets kunnen bemachtigen. Zo was er dit jaar een heuse Ayreon camping, waar Marcela Bovio een akoestisch optreden gaf. In de kleinere zaal in 013 was er een pop up store opgesteld, waar je alle merch voor de aankoop kon passen en vinyls, cd’s, stickers, pins en zelfs badeendjes kon aanschaffen. Elke dag was daar ook een korte akoestische set van drie verschillende zangers (Damian, Mike en Wudstik). In een dichtbij gelegen bioscoop was de vorige show van ‘Into The Electric Castle’ op groot scherm te zien. In de omliggende straten kon je speciale Ayreon burgers en menu’s verkrijgen. Voor de gelegenheid had de lokale LOC brewery twee biertjes gebrouwen met de namen ‘Beneath The Waves’ en ‘River of Time’. Die kon je ook aanschaffen of in de brouwerij gaan degusteren. Met de release van dat ‘01011001’ album werd nu ook meer dan duidelijk dat ook alle vorige albums eigenlijk deel uitmaken van één grote verhaallijn. Dit maakt de discography van Ayreon zo aantrekkelijk en onweerstaanbaar voor de fans.
Rock Tribune was ook aanwezig op de dress rehearsal op donderdag. Hier waren slechts een 200-tal fans toegelaten die een goodie-bag ontvangen en als eerste de show konden bekijken. Voor de aanvang hoorde je in de zaal constant het geluid van stromend en bewegend water terwijl op het gordijn (dat voor het podium ging) voortdurend de cijfers ‘0’ en ‘1’ verschenen. Na het vallen van het doek viel meteen op dat er deze keer voor een minder spectaculaire podiumopbouw werd gekozen. Met behulp van een soort stellingconstructie kreeg je drie verschillende niveaus op het podium. Vanaf de eerste noten van ‘Age of Shadows’ werd ik overdonderd door het inventief opgestelde surround geluid in de zaal. Dit was echt heel bijzonder. Als muzikanten op het podium had je Marcel Coenen en Timo Somers op gitaar, bassist Johan van Stratum, drumbeest Ed Warby en toetsenwonderkind Joost van den Broek. Om alle geluiden van dat album goed te kunnen reproduceren werd de hulp ingeroepen van Ben Mathot op viool, Jurriaan Westerveld op cello en Jeroen Goossens op allerlei blaasinstrumenten.
Brittney Slayes
Tom Englund (Evergrey) mocht vocaal de spits afbijten en de reactie van het publiek sprak boekdelen. Ook de rust uitstralende Daniel Gildenlöw (Pain of Salvation) overgoot de aanwezigen met tonnen emotie. Arjen had als invallers niemand minder dan stemkanon John Jaycee Cuijpers, de altijd imponerende Damian Wilson, stemacrobaat Micheal ‘Mike’ Mills en Brittney Slayes (Unleash The Archers) opgetrommeld. Zo werden de stemmen van Jorn en Steve vooral gebracht door John en Mike. Tijdens het middenstuk liet Hansi Kürsch (Blind Guardian) zijn typische stem weerklinken, maar Brittney was zonder twijfel de verrassing bij uitstek. Ze nam zonder enig probleem de hoge ‘operastukken’ over van Floor. Bij meerdere fans viel de mond open van verbazing. De volledig in zwart geklede (zoals altijd dus) en vrij schuchtere Jonas P Renske (Katatonia) zorgde met zijn eerder donker maar overgevoelig stemgeluid voor kippenvel. De altijd charmante en nog steeds wondermooie verschijning Anneke van Giersbergen liet haar warme stem weergalmen in de zaal gehuld in een fonkelende goudkleurige outfit. En dit kregen we allemaal over ons heen tijdens het eerste nummer (dat weliswaar 10 minuten duurde).
Simone Simons
Het door een extra drumbeat ondersteunde (door Mike Mills) en dromerige ‘Comatose’ zorgde voor een eerste rustpunt in de set. Het door gitaar gedomineerde ‘Liquid Eternity’ kreeg een extra boost door de powerstrot van onze eigen Maggy Luyten (Beautiful Sin, Virus IV, Ayreon, Nightmare). Tijdens het eerder luchtige ‘Connect The Dots’ nam Arjen de vocalen voor zijn rekening en bleek een meer dan waardige vervanging voor Ty Tabor (King’s X). Tijdens ‘Beneath The Waves’ zorgden de lasers in de zaal ervoor dat het publiek werkelijk onder golven stonden. De lichtshow met veelvuldige gebruik van vuurzuilen was een ware lust voor het oog en zette bepaalde passages van de nummers extra in de verf. We moeten toegeven dat Bob Catley wel gemist werd op het podium. Die kerel beschikt immers over een hoge aaibaarheidsfactor. Simone Simons (Epica) was dan weer een lust voor het oog tijdens ‘Web of Lies’ en de eveneens niet aanwezige Phideaux Xavier deed zijn deel als projectie op het podium. Dit paste echter perfect bij het verhaal rond het nummer. Een ander hoogtepunt was de interactie tussen ‘verpleegster’ Liselotte Hegt en ‘patient’ Arjen. Ze zorgden voor een mooi stukje theater op het podium.
Jurriaan Westerveld
Het is wonderbaarlijk hoe het verhaal van het Forever ras dat op planeet Y woont en hun zoektocht naar overleving op onze aarde tot leven komt op het podium. Je werd als het ware in het verhaal getrokken. ‘River of Time’ bezit een vrolijke ondertoon en de middeleeuws aanvoelende instrumentale begeleiding creëerde een speciale sfeer. Twee nog niet eerder verschenen vocalisten verschenen op het podium tijdens ‘E=mc²’. Marjan Welman en Wudstik imponeerden beide en dit bracht ons bij het slotnummer ‘The Sixth Extinction’. Hier stal bij de start de cello van Jurriaan Westerveld de aandacht. Wat een heerlijk instrument is dit toch. Het klonk dreigend en tegelijkertijd ook super melodieus. Maar toen plotseling Brittney gruntend op het podium verscheen, schrok iedereen zich een hoedje. Deze dame bezit ongekende kwaliteiten en kan zowat alle stijlen aan. Op het einde verscheen iedereen op het podium om de slotscene in te zetten met vuurwerk als bijkomende attractie.
Met behulp van stellingen kreeg je drie verschillende niveaus op het podium
Na een korte pauze kreeg het podium een rode gloed en werd het van ‘Transitus’ afkomstige ‘This Human Equation’ ingezet. Simone zette een voortreffelijke versie van de Angel of Death neer. Een eerder onverwachtse keuze aangezien dit album niet door iedereen lovend werd onthaald. Maar als je nu eenmaal Simone hebt kunnen strikken, moet je dat in de verf zetten. Daarna zong Brittney opnieuw de sterren van de hemel in het progressief getint powerstuk ‘Fate of Man’ van het laatste Star One album ‘Revel In Time’.
Mike Mills
Er werd besloten om er met een knaller uit te gaan. Vanaf de eerste tonen van ‘The Day That The World Breaks Down’ (opener van het album ‘The Source’) werd de zaal laaiend enthousiast. Hierbij had Mike Mills nog eens zijn TH-1 pak aangetrokken en zong op verbazende wijze zijn boodschap bestaande uit enkel ‘zero’ & ‘one’. (voor de Ayreon freaks en nerds: de vertaalde boodschap was ‘trust TH1’). Dit is wat men bedoelt met er uitgaan met een BANG! Arjen en zijn bende hadden ons weer 2u30 meegenomen op hun avontuurlijke reis en deden dat met zo’n klasse, vakmanschap en vreugde dat dit nog lang bleef nazinderen. De dag nadien waren we ook aanwezig tussen de 3000 Ayreonauts om van de show te genieten (en af en toe een beeldje te schieten).
Damian Wilson
Damian Wilson is niet om een grap of een grol verlegen. Het wordt dus een traditie dat hij na de laatste tonen van het laatste concert in de reeks een crowdsurfing act afdwingt. En hij dat mocht dit doen met ‘Holy Diver’ van Dio die door de boxen schalde. Benieuwd wat de volgende concertreeksen zullen brengen. Dit kan een integrale uitvoering worden van ‘The Theory of Everything’ of de beide albums van de ‘Universal Migrator’. De toekomst zal het uitwijzen……
Een hoogtepunt was de interactie tussen ‘verpleegster’ Liselotte Hegt en ‘patient’ Arjen