Updated 13/08/2024
DARK TRANQUILLITY: Intense catharsis
Begin jaren negentig ontwikkelde zich in de Zweedse stad Gotenburg een specifieke stijl die we melodieuze death metal noemen. Dark Tranquillity was toen één van die spraakmakende outfits die zich manifesteerden met alom gekoesterde albums als ‘The Gallery’ (1995), ‘Damage Done’ (2002) en ‘Fiction’ (2007). Nog steeds brandt bij onze gedreven gesprekspartner Mikael Stanne (zang, teksten) het heilige vuur, al heeft de coronaperiode en het vertrek van drie muzikanten ook bij hem sporen nagelaten. Voeg daar de lamentabele staat van onze planeet aan toe en je begrijpt dat het nieuwe album ‘Endtime Signals’ als een catharsis beschouwd mag worden.
Mikael, we kennen je als iemand die van nature positief is ingesteld, maar hebben de indruk dat ‘Endtime Signals’ een heel pak donkerder is dan gewoonlijk.
‘O ja, dat vind ik ook. Er was zoveel aan ons hoofd. We hebben dit nieuwe album niet tijdens de pandemie geschreven, maar het heeft er wel mee te maken. Toen alles terug opende en we eindelijk terug op tournee konden gaan, merkten we hoe de wereld veranderd was. Je zag de zware impact nazinderen bij de mensen. De manier van leven was veranderd. Dat kon je positief bekijken. Mogelijks had je nagedacht over de keuzes die je gemaakt had in dit leven en ging je iets anders doen. Dat was het geval ook voor enkele van onze bandleden. Het was moeilijk, maar bij de resterende leden versterkte dit nog meer het gevoel dat we verder moesten. Hoe meer er op ons afkwam, hoe sterker het gevoel werd dat wij doorgingen en niet opgaven. Dat ligt in onze natuur: hoe moeilijker het werd om de band bij elkaar te houden, hoe sterker mijn overtuiging werd om door te gaan en dingen waar te maken. De focus op dit album ligt op wat we meegemaakt hebben, zodat we er gesterkt uit kunnen komen. Ik schrijf over dingen die me kwaad en gefrustreerd maken, maar ik probeer het altijd optimistisch te bekijken. Ditmaal was het onmogelijk om alles te verbloemen en een positieve draai te geven. Kwam daar immers nog bij dat we in een wereld leven waarin iedereen de verkeerde keuze maakt om dingen opgelost te krijgen. Dat zijn problemen met globale proporties waar ik zelf niets aan kan verhelpen, maar op den duur slaan we een richting in die ons zuur zal opbreken. Misschien merk je dit nu nog niet, maar later zullen de gevolgen van die keuzes fataal zijn. Ik moest die gevoelens van onmacht ergens kwijt kunnen en op die manier bleken de songs de perfecte uitlaatklep voor mijn frustraties.’
Dark Tranquillity bestond uit zes man, daar blijven er maar drie van over. Wat gebeurde er met gitarist Christopher Amott? Ook de Tiamat-basspeler Anders Iwers is vertrokken en drummer Anders Jivap ook.
‘Inderdaad, dat waren harde tijden en het gebeurde tijdens de pandemie. Anders Iwers is een zevental jaren in de band geweest, maar hij is al een vriend sinds we veertien jaar waren. Hij realiseerde zich dat zijn prioriteiten in het leven veranderd zijn tijdens de coronacrisis. Hij wou blijven werken naast de band. In de wijk waar hij woont is hij leraar. De leerlingen zijn dol op hem en hij is erg toegewijd aan dat werk. Toen we de plannen opstelden om te gaan toeren na de pandemie, zei hij: ‘Ik weet niet of ik dat wel kan doen.’ Dat begrijp ik heel goed. Ik heb dan ook respect voor zijn beslissing en ben blij voor hem. Hij geniet nu van wat hij doet. Als we in de buurt spelen, komt hij kijken en dat is altijd leuk. Hetzelfde geldt voor drummer Anders Jivap. Hij was ook tot het besluit gekomen dat zijn prioriteiten elders liggen en met de band wilden we vooruit, niet snoeien in het aanbod. Vandaar dat onze wegen zich scheidden. Dat is frustrerend, maar het is nog erger als je vastzit in iets dat je niet meer 100% graag doet. Als je voor alles compromissen moet gaan zoeken, dan is het in het belang van de band beter om de knoop door te hakken. En wat Chris Amott betreft, die wou altijd zijn eigen ding doen. We wilden graag dat hij zou blijven, maar hij wou vooruit met zijn eigen project op de manier dat hij wilde. Ik ben blij voor hem, want dat is waar hij thuishoort. Natuurlijk betekende dit dat we op zoek moesten naar nieuwe krachten. Maar ik denk dat we ons resultaat en visie hierdoor alleen maar sterker gemaakt hebben. Zo kunnen we vooruit, gebruik makende van het voordeel van onze ruime ervaring, maar ook de invloeden van deze nieuwe gasten gebruikend, terwijl we intussen uiteraard onze eigen sound bewaren.’
De titel ‘The Last Imagination’ – dat was de eerste single – doet me denken aan de intrede van AI in ons leven. Een tendens waar we ons soms bedreigd door voelen… of gaat dat over totaal iets anders?
‘Je bent daar voor een goeie reden bezorgd om. Het is een beetje schrikbarend. De song gaat daar niet over, maar het zou gekund hebben, zoals de dood voor je verbeelding, als dat niet langer gewenst of geapprecieerd wordt. Uiteraard, als een vriend heengaat, dan begin je na te denken over je eigen sterfelijkheid, wat je gaat nalaten en wat de zin daarvan is. Waarom doen we dit? De hoeveelheid tijd en moeite – vooral tijd – die we hierin steken, in de band en in muziek en alles wat erbij komt kijken, dat moet iets betekenen. Je moet zelf je eigen reden invullen. En uiteindelijk zal dat ook verdwijnen. Het zal nog een paar jaar naklinken als we er niet meer zijn, maar het is vluchtig, weet je wel? Ik weet wel, daarover meer en meer nadenken maakt deel uit van ouder worden, van opgroeien, maar dat gevoel van sterfelijkheid was vooral groot tijdens de pandemie toen er plots zoveel zieken en doden waren. Niet alleen Fredrik heeft dit gevoel aangewakkerd. Ik vermoed dat dit geschreven werd in een moment van wanhoop, wanneer je de goede kant van dingen niet meer ziet.’
Een meer uitgebreide versie van dit artikel lees je in RT 225.