Wat was de ultieme trigger om het nieuwe album eindelijk uit te brengen?
‘Er waren eigenlijk drie redenen. De lockdown gaf ons eindelijk de tijd om de songs af te werken, waarvoor we reeds in 2012 de eerste ideeën ontwikkeld hadden. Zelf moest ik al mijn concerten annuleren en Gavin had hetzelfde euvel met King Crimson. Daarnaast leek het ook goed te zitten met de timing. De laatste tien jaar was ik vooral gefocust op mijn solowerk. Voor mij is het duidelijk dat alles wat je doet anders moet zijn dan wat je vroeger gerealiseerd hebt. Mijn vijf soloalbums zijn doorheen zoveel diverse muziekstijlen gegaan, waardoor het heel sterk afwijkt van de muziek van Porcupine Tree. Daarom kunnen beide nu zonder problemen naast elkaar bestaan. Toen ik vijf jaar geleden ‘Hand. Cannot. Erase.’ uitbracht, vonden veel fans dat dit evengoed een album van de groep had kunnen zijn. En ze hadden nog gelijk ook. Maar de laatste albums zijn zeer afwijkend. De derde reden is dat men eindelijk heeft aanvaard dat de groep niet zou terugkeren. Het is een perverse manier om zo te werk te gaan. Maar eindelijk was men gestopt om steeds maar naar een comeback te vragen.’
Hoe zou je dit nieuwe album vergelijken met ‘The Incident’? Je zei dat de band zichzelf herhaalde.
‘Dat laatste is duidelijk niet het geval met ons laatste album, ook al klinkt het typisch Porcupine Tree en heeft het ook diens DNA. Maar het klinkt verfrissend, alhoewel ik er zelf niet echt de vinger op kan leggen. Er is meer ruimte en de metal-sound is meer op de achtergrond gedrukt. Het geluid is opener en er is duidelijk meer basgitaar aanwezig. Het is ook een collaboratief album geworden. Iedereen was sterk betrokken bij het schrijven van de songs, zowel op het gebied van de muziek als de teksten. Vroeger kwam ik aan met alle songs en werd het album opgenomen. Dat heeft natuurlijk alles te maken met mijn solocarrière, waardoor ik niet meer het gevoel heb om mezelf nog eens te moeten bewijzen. Na alles wat er de laatste tien jaar gebeurd is op onze planeet leek het alsof dit album enkel kon uitgebracht worden in 2022. We zijn beland in een nieuw muzikaal territorium, ook al verloochenen we onze roots helemaal niet.‘
Het is altijd moeilijk geweest om de muziek van de band te definiëren.
‘Ik ben nooit een grote fan geweest van het in hokjes plaatsen van generische muziek. Porcupine Tree heeft in de loop der jaren het recht verworven om gezien te worden als een groep die zijn eigen muzikaal universum heeft gecreëerd. We hebben diverse muziekstijlen gebruikt om een geluid te maken dat ons onderscheidt van de rest. Er zijn de metalriffs, de ambient muziek, de vibe van singer-songwriter en de polyritmische grooves. En dat alles wordt gecombineerd in een geluid dat toch onmiddellijk herkenbaar is. Ik ben best wel trots op het gegeven dat geen enkele andere groep echt op ons lijkt. Uiteraard wil elke band dit voor zijn eigen muziek. Het is trouwens helemaal niet gebonden aan een genre. Neem nu artiesten als David Bowie, Frank Zappa en Kate Bush. Zij konden ook niet in een hokje worden geduwd en maakten vooral hun eigen muziek. Zij waren allen een grote inspiratiebron voor mij.‘
De titel van het album verwijst naar wat er met de band kan gebeuren. Wat zal doorslaggevend zijn?
‘Een goede vraag, maar eigenlijk weet niemand van ons daar het antwoord op. De titel is ook in die optiek gekozen. Wat het verschil zou kunnen maken is het feit of we nog iets in de toekomst kunnen brengen, wat nog niet gedaan is. Wanneer we iets vernieuwend vinden, dan is een volgend album misschien nog mogelijk. Maar ik betwijfel of er dan nog een tournee zou aan verbonden zijn, heel waarschijnlijk niet. Maar dat is mijn persoonlijke mening en zoals gezegd is niks à priori vastgelegd.’
Een meer uitgebreide versie van dit artikel lees je in RT 208.
